Saraylı Güvercin Saraylı güvercin, Selçuklu, enseli, saraylı veya Selçuk gibi isimlerle adlandırılan güvercin ırkları arasındadır. Bu kuşlar, Selçuklulara başkentlik yapan Konya bölgesine özgü yerel güvercin türleridir. "Ense" tabiri, kuşun kuyruk kısmı için kullanılır. Menkıbelerde, bu kuşların Hz. Mevlâna Celaleddin Rumi tarafından beslendiği de bilinmektedir. Çelebiler, kuşların ırkının korunmasında ve ıslah edilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Selçuklular zamanında sarayda yetiştirilmiş ve koruma altına alınmıştır. Bu nedenle kuşlar "saraylı" olarak anılır. Osmanlı saraylarına girmesi ise 1875 yılında II. Abdülhamid döneminde olmuştur. Konya dışında bu kuşlara fazla rastlanmaz. Selçuklu minyatür resimlerinde bu güvercinlerin resimlerine rastlanır. Ülkemizde yaygın olarak yetiştirilmediğinden, fazla tanınmadıkları gibi, özellikleri de iyi bilinmez. Günümüzde saraylı güvercin ırkının nesli tehlike altındadır. Bu yüzden koruma altına alınması gerekir. Son zamanlarda yurt dışına çıkarılan kuşların üretimi orada da yaygın değildir ve orijinal formu korunmamıştır. Saraylı Güvercinlerin Özellikleri Nelerdir? Bu kuşlar bir form ırkıdır. Renkleri ve görünümleri daima ön planda olur. Bu yüzden uçuş için salınmaz, yuvada ve bahçe içinde beslenirler. Uçurulursa fazla uzaklaşmadan, yuva çevresinde tur atarlar. Kuşlarda "düz oyun" denilen, uçma sırasında tek takla atma şeklinde oyun görülebilir. Oynayan kuşlar makbul sayılır, ancak oynamayan kuşların değer kaybı olmaz. Bunların kendilerine özgü karakteristik formları bulunur. Yapı itibarıyla küçük yapılıdırlar. Bu nedenle ufak yapılı olanlar tercih edilir. Kuşçuların "bir esnek" dediği ve baş parmakla yanındaki parmağın U şeklinde ortalama 8 cm açılıp oluşturulan ölçme şekline göre, saraylı güvercinlerin göğüs ve anüs arasındaki uzunluğun bir esnek olması normaldir. Buna bağlı olarak beli kısa olanlar makbuldür. Gövdeleri ise topak görünümdedir. Göğüs kısmı hafif bombeli ve yuvarlak olur. Kafası biraz geride durur. Bu, Arap atlarına benzetildiğinden "kısrak kafa" olarak tanımlanır. Boyun kısımları fazla uzun olmaz. Orta kalınlıkta ve uzunluğu bulunan gagaları olur. Ağızları geniştir. Geniş göz denilen tarzda gözleri, yuvarlak ve büyüktür. Göz çevresi halkası geniş, beyaz ya da ayva sarısı renginde olur. Gözleri de siyah, beyaz, mavi ya da hafif kızılımsı olabilir. Bazen gözün içinde "nergis" denilen kırmızı çizgiler görülebilir. Bu şekilde kırmızı çizgiler olduğunda, kuşlar pek tercih edilmez. Ayakları kısa paçalı olup, paçasız olanları yoktur. Takkalı ya da takkasıız şekilde olabilirler. Takkalılarda arka takka, bir kulaktan diğerine uzanır. Kuşların en dikkat çeken bölümü kuyruklarıdır. Kuyruk bölümü geniş olduğunda makbul sayılırlar. Tüm saraylı güvercinler bu şekilde enseli olur. Kuyrukları "deste", "top kuyruk" gibi tabir edilir. Yukarı kalkık şekilde ve üçgen olur. Bazı kuşlarda "köprülü ense" denilen şekilde yarım daire kuyruk görülebilir. Kuyrukları tavus kuşlarında olduğu gibi hafifçe yukarı kalkık yelpaze görünümündedir. Bu görünüm, saraylı güvercinlerde tercih sebebidir. Kuyruktaki telek sayıları diğer güvercinlere göre fazladır. En az telek sayısı 24-26, en fazla 36 olabilir. Kuyruk şekillerine göre farklı isimlerle anılabilirler. Kuyruk biçimi içi dolu olabilir ya da açık biçimde olabilir. Kuyruk tanımlaması için "sokma kuyruk", "dalma" gibi isimler kullanılabilir. Ak, kara, ak kuyruk kara, pal, gök, ala gibi renklerde saraylı güvercinler vardır. Günümüzde en fazla ak kuyruk kara türde saraylı güvercin yetiştirilmektedir. |